De geniale vriendin – Elena Ferrante

Een zeemzoete soap voor de ene; voor de ander een treffende antropologische studie. Ja, de meningen liepen weer heerlijk uiteen tijdens onze laatste boekenclub. En dàt is nu juist zo fijn. Want anderen zien soms wat buiten je eigen blikveld valt. Zoiets is steeds verrijkend, zelfs al paste ik mijn mening (die van de soap) niet aan.

Maar waar gaat het over? De geniale vriendin is het eerste deel van een reeks die de lotgevallen van twee Italiaanse vriendinnen beschrijft. Lila en Elena wonen in dezelfde Napolitaanse wijk, waar ze begin jaren vijftig samen naar school gaan. Beide meisjes hebben een grote levenslust, een sprankelende geest en een grote wil om iets van het leven te maken. Elena mag voortstuderen, Lila niet. Hun levens groeien uit elkaar, maar raken steeds opnieuw met elkaar verweven.

Continue reading →

DE GROTE AFWEZIGE

TOM DE KEYZER

Gevraagd naar wat ze van plan was om haar debuutroman Kwellende liefde te promoten, schreef Elena Ferrante in 1991 in een brief aan haar uitgevers: ‘Helemaal niets.’ Ferrante vond dat ze door het boek te schrijven al genoeg had gedaan. De schrijfster bezwoer ze geen enkele signeersessie te zullen geven, geen enkele prijs te zullen afhalen, geen enkel debat over haar werk te zullen bijwonen. ‘Ik geloof dat boeken, als ze geschreven zijn, hun auteurs niet meer nodig hebben. Als ze wat te zeggen hebben, zullen ze vroeg of laat lezers vinden.’

Dat hebben ze ook gedaan. Ruim twintig jaar later is Elena Ferrante, wier identiteit een van de best bewaarde literaire geheimen van Italië is, een wereldwijd fenomeen. Ze verkoopt miljoenen exemplaren van De Napolitaanse romans, een groots opgezette romancyclus in vier delen over twee vriendinnen, de eigenzinnige Lila en de onzekere Elena, die opgroeien in een armoedige wijk in het naoorlogse Napels. Onlangs verscheen De nieuwe achternaam, het tweede deel van dat vierluik.

Die nieuwe achternaam slaat op de naamsverandering die de getalenteerde Lila bij het begin van het boek ondergaat: ze gaat tot ieders verbazing van school af en trouwt op haar zestiende met Stefano, een kleine ondernemer die wil breken met de oude vetes in de wijk en kiest voor verzoening. Zo weet hij Lila voor zich te winnen, maar het piepjonge bruidje is de kerk nog niet uit of ze komt erachter dat Stefano banden onderhoudt met de maffia, die steeds meer greep krijgt op de wijk. Vanaf dat moment haalt ze hem enkel nog het bloed onder de nagels vandaan: ze verbrast zijn geld, dwarsboomt zijn zakelijke plannen, zet hem horens op.

Continue reading →

Kwellende liefde – het ontroerende debuut van Elena Ferrante

Sinds we de eerste pagina’s van De geniale vriendin lazen, waren we verkocht. De schrijfstijl van Elena Ferrante, haar intrigerende hoofdpersonen en het decor – Napels – zorgden ervoor dat we dit boek – net als de opvolger, De nieuwe achternaam, niet weg konden leggen tot de laatste pagina was gelezen.

Voor het derde deel van deze trilogie verschijnt, brengt uitgeverij Wereldbibliotheek eerst Ferrantes debuut uit: Kwellende liefde, dat begin jaren negentig in het Italiaans verscheen. Elena Ferrante schrijft hierin over de thema’s die in haar latere romans terugkeren: het zoeken naar een eigen identiteit, het besef van het menselijk onvermogen, de wil om het leven te lijf te gaan en de angst om alleen te staan. En dat alles in een glashelder, prachtig poëtische taal die van bijna elke zin een kunstwerkje maakt.

Continue reading →

Leesfragment: Kwellende liefde

Op 15 februari verschijnt de herziene vertaling van Kwellende liefde, de debuutroman van Elena Ferrante (L’amore molesto, vertaald door Manon Smits). Bij ons nu al het eerste hoofdstuk uit de roman.

‘Mijn moeder verdronk in de nacht van 23 mei, mijn verjaardag.’ Delia, een vrouw van midden veertig, keert na de dood van haar moeder terug naar Napels, de stad waar ze is opgegroeid. Ze wil te weten komen wat er is gebeurd in de nacht dat haar moeder verdronk.

Delia’s speurtocht verandert het beeld dat ze altijd van haar moeder heeft gehad, maar ook dat van haar eigen verleden. Was haar moeder wel die wispelturige, veeleisende vrouw, die aan de jaloerse blikken van haar man wilde ontsnappen? En hoe betrouwbaar zijn Delia’s herinneringen aan haar eigen jeugd? In een taal die naar de diepste lagen van het leven reikt, ontleedt Elena Ferrante de gevoelens van een vrouw die op zoek is naar de wortels van haar bestaan.

Continue reading →

Elena Ferrante: ín de schaamte, in plaats van er voorbij

Hoeveel stukken zijn er wel niet verschenen waarin gesteld wordt dat de Italiaanse schrijver Elena Ferrante een ‘fenomeen’ is? Dan gaat het er steevast over dat ze vanaf het moment dat ze in 1992 debuteerde met de roman L’amore molesto (in 1996 in Nederland verschenen als Kwellende liefde) ervoor koos om onder het pseudoniem Elena Ferrante in ‘anonimiteit’ te publiceren. Want ja, haar proza moet voor zichzelf spreken. Je kunt je met recht afvragen hoe anoniem boeken zijn met een auteursnaam, maar goed, wie achter dat pseudoniem schuilt weten we niet.

(…)